 |
Bu qidalar orqanizm üçün çox təhlükəlidir
Mütəxəssislər sağlamlığa ən zərərli 10 qidanı araşdırıblar.
Siyahıya düşmüş ərzaqların zərələri ağır xəstəliklər törədə bilmə xüsusiyyətlərinə görə seçilib.
Bu
seçilənlər orqanizmində problemi olanlar üçün çox təhlükəli ola bilər,
ancaq sağlam insanlarda az miqdarda gec-gec istifadəsi bu qədər
təhlükəli deyildir.
Sağlamlıq düşmənlərində birinci yeri Çips və qazlı içkilər tutur.
Səbəbini
isə belə izah edirlər: Çips- boya və dad əvəzedicilərlə qılaflanmış yağ
və karbohidrat qarışığından ibarətdir. Hazırlanma xüsusiyyətindən asılı
olaraq çipslərdə çox miqdarda kanserogen (xərçəng törədən maddələr)
əmələ gəlir.
Hidrogenləşdirilmiş yağlar isə qanda xolesterinin
miqdarını artırır. Hansı ki, bu yağlara "qatil yağlar” da deyirlər. Bu
yağlar infarkt və insultların yaranma riskini artırır.
Şirin qazlı
içkilər- şəkər, kimyəvi maddələr və qaz qarışığından ibarətdir.
Tərkibində adətən, aspartam(E951), sintetik şəkər əvəzedicisi olur.
Aspartamın tərkibinə daxil olan felatanin hissiyyat həddini təhrif edir,
böyük dozalarda istifadə zamanı maniakal depressiya, panika, əsəbilik
və hətta zorakılıq tutmalarının inkişaf etməsinə səbəb ola bilər. Bundan
əlavə konservant kimi istifadə olunan Natrium -benzoat(E211) orqanların
fəaliyyətini zəiflədir və nəticədə maddələr mübadiləsi pozularaq
piylənməyə şərait yaranır.
Bu sıralamada ikinci yerdə "fastfud” adı verilən qidalardır.
Ən
tez hazırlanan yeməklər : dönərlər, hamburgerlər, qutablar, perojkilər,
şaurma, fri kartoflar və ümumiyyətlə qızardılan hər şey çox zərərlidi.
Çünki onları eyni transgen yağda qızardırlar, yağı gec-gec dəyişirlər,
dadı dəyişməsin deyə kimyəvi maddələr əlavə olunur ki, bunlar hamısı
konserogendir. Bu cür qidalanma illər sonra həzm sistemində
pozğunluqlara- kolit, qastrit, qəbizlik, reflyuksa və s. gətirib
çıxarır.
Sağlamlığımıza ən zərərli qidalar siyahısında
böyüklü-kiçikli çox insanın sevimlisi kolbasa 3-cü yerdədir. Onunla eyni
zərərvermə gücünə sahib hisdə qurudulmuş ərzaqlar da bu yeri onunla
ortaq bölüşür.
Sosiska, kolbasa, viçinalarda adi ətdən daha çox qida
boyaları və aromatizarlar vardır. Hisdə qurudulmuş ət və balıq da
kanserogen maddələrlə çox zəngin olduğuna görə bu reytinqə daxil olub.
Son dövrlərdə istehsalçıların əksəriyyəti genno-modifikasiyalanmış
xammallara üstünlük verirlər. Məsələn, sosiska və kolbasalarda 80 %
transgen soya var. Hisə verilmiş kolbasanın bir dilimində isə şəhər
mühitində insanın bir il ərzində nəfəs aldığı qədər fenol birləşmələri
mövcuddur. Bu maddələr isə insana zərər verməyə kifayətdir.
Dördüncü yeri konservantlaşdırılmış meyvə və tərəvəzlər tutur.
Hətta
ən xeyirli və təbii ərzaqlar olan meyvə-tərəvəzlər əgər şose kənarında
və ya fabrik-zavod yaxınlığında yetişdirilərsə zərərli ola bilərlər.
Belə ərzaqlardan yeməklə siz çox miqdarda benzopiren və digər kanserogen
maddəl qəbul etmiş olarsınız. Konservantların isə tərkibində çox vaxt
Natrium-qlyutamat olur. Bu maddə zəhərlənmə, baş ağrısı, damarlarda
spazm və hətta madələr mübadiləsinin pozulmasına səbəb ola bilər.
Sağlamlığımıza ən zərərli beşinci qida, marqarin və marqarinli şirniyyatlardır.
Marqarin
başdan ayağa transgen yağdır. Bu yağın ən zərəli növüdür. Tərkibində
marqarin olan bütün ərzaqlar ziyanlıdır. Bunlar piroqlar, kremli
tortlar, qat-qat xəmirlərdən hazırlanan şirniyyatlar və s.- dir. Şəkər
və yağla ifrat dərəcədə zəngin olan məhsullar maddələr mübadiləsini
pozacaqlarına zəmanət verirlər.
Altıncı yerə kofe və energetik içkilər daxildir.
Bu
cür içkilər gün ərzində 2-3 fincan artıq olmaz! Orta yaşlı insan ancaq
bu qədər içərək sağlamlığına təhlükə yaratmaya bilər. Energetik
içkilərdən mümkün qədər az-az istifadə edilməlidir. Süd məhsulları isə
orqanizm tərəfindən mənimsənilməsi çətin olan məhsullara aiddir. Süd
zülalları ilə zəhərlənmə ağır hallarda ölümə gətirib çıxara bilər. Ona
görə süd və süd məhsullarında da diqqətli olmağı məsləhət görürlər. Süd
faydalıdır deyib, ondan çox istifadə etməklə ziyanını görmək mümkündür.
Yeddinci yerdə isə dondurmalar və şorabalardır.
Əgər
ev şəraitində hazırlanan şorabalarda sterilizasiya, duz miqdarı,
dezinfeksiyaya düzgün əməl etsək və ağzını yaxşı bağlasaq qorxmadan bu
tutmalardan istifadə edə bilərik.
Dondurmalarda qatılaşdırıcı
maddələr və aromatizatorlar vardır ki, bunlar maddələr mübadiləsini
zəiflədir və artıq çəkiyə yol açır.
Səkkizinci yeri uşaqların sevimlisi konfetlər, çupa-çupslar, jelibonlar və s. tutur.
Bu
qidalarda külli miqdarda şəkər, kimyəvi əlavələr, boyalar, əvəzedicilər
vardır. Mütəxəssislər uşaqları bu qidalardan uzaq tutmağı məsləhət
görürlər. Ev şəraitində hazırlanan meyvəli kekslər, şirnilər daha
zərərsizdir. Şokoladlarda isə diqqət edilməli dadı deyil, həqiqiliyi və
keyfiyyəti olmalıdır.
Doqquzuncu yerdə yeməyə əlavə dad qatsın
deyə qatılan maddələrdir. Toyuq əti, mal əti dadını verən bu qatqılar
yeməyə xüsusi dad versə də sağlamlığa böyük zərər vurur.
Ən zərərli qidalarda onuncu yer salatların dostu olan –mayonezdir.
Mayonez-
kanserogen maddə sayılan transyağla zəngindir , bundan əlavə qanda
xolesterinin miqdarını artırır. Plastik qabda qablaşdırılan mayonezləri
yemək isə daha da təhlükəlidir, çünki mayonezin tərkibindəki sirkə,
plastik materialdan kansoregen maddəni ifraz edə bilir. Mayonez külli
miqdarda konservant və stabilizatorlarla zəngindir.
|  |
